सिक्कीममध्ये ‘डायटम्स'(एकपेशी वनस्पती) ची नवी प्रजाती

पश्चिम घाटाप्रमाणेच देशाच्या ईशान्येकडील भागही जैवविविधतेने समृद्ध आहे. या भागात अजूनही न शोधल्या गेलेल्या सजीवांच्या कित्येक जाती प्रजाती आहेत.

ईशान्यकडील सिक्कीम राज्यामध्ये हिमालयातील भागात नुकतीच ‘डायटम्स’च्या (एकपेशी वनस्पतीच्या) नव्या प्रजातीची नोंद करण्यात आली आहे

विशेष म्हणजे प्रथमच कड्यावरून या डायटम्स चा शोध लावण्यात आला असून पुण्यातील आघारकर संशोधन संस्थेच्या (एआरआय) शास्त्रज्ञांनी हा अभ्यास केला आहे .

निसर्गातील विविध घटकांचा अभ्यासाद्वारे भविष्यात दुर्मिळ आजारांवरील औषधे तयार करण्यास मदत मिळणार आहे.

एआरआयच्या वतीने ‘जैवविविधता आणि त्याचा मानवी कल्याणासाठी उपयोग’ हे ध्येय ठेवून विविध प्रकारचे संशोधन कार्य केले जात आहे.

त्याचाच एक भाग म्हणून देशातील जैवविविधता हॉटस्पॉटच्या भागात असलेल्या डायटम्सच्या नोंदी व त्यांचा अभ्यास करण्यात येत आहे.

डायटम हे मुख्यतः समुद्र, दलदली, नद्या व तळे अशा ठिकाणी आढळतात .परंतु या अभ्यासादरम्यान प्रथमच कड्यांवर असलेल्या शेवाळ्यांमध्ये हे नव्या प्रजातीचे डायटम आढळले.

जलचर अधिवासावितिरिक्त ओल्या कड्यावरच्या अधिवासात डायटम आढळल्याने त्यांच्याकडे विशेष लक्ष केंद्रित करण्यात आले

या प्रजातीला ‘एडलाफिया कोसिओलेकी’ असे नाव देण्यात आले आहे. प्राध्यापक जे. पी. कोसिओलेकी या अभ्यासाचा सन्मान या नावातून केला जात आहे.

आधुनिक संशोधन तसेच वैद्यकीय इत्यादी क्षेत्रासाठी या वनस्पतींचा सविस्तर अभ्यास अत्यंत महत्त्वाचा ठरणार आहे

डायटम काय आहे?

‘डायटम’ हे सूक्ष्म शेवाळातील प्रकार असून जलचर अन्नसाखळीतील हे प्राथमिक व महत्त्वाचे घटक आहेत.

हे एक पेशी सूक्ष्मजीव असल्याने त्यास उघड्या डोळ्याने पाहणे शक्य नाही.

या डायटम्सची जलीय अधिवासामधली निरोगी वातावरण राखण्यामधली भूमिका समजून घेणे आवश्यक आहे.

 महत्त्व:

पृथ्वीवरील सुमारे 25% ऑक्सिजन निर्मितीत डायटम्सचा वाटा

सौंदर्य प्रसाधनांच्या क्षेत्रात डायटएम्सचा वापर

डायटम्समध्ये अनेक रसायने आहेत जी विविध गोष्टींसाठी उपयुक्त ठरतात.

या रसायनांचा अभ्यास करत काही दुर्मिळ आजारांच्या उपचारासाठीदेखील त्यांचा वापर केला जाऊ शकतो

पाण्याची गुणवत्ता व हवामान बदलामुळे जलचर परिसंस्थेवर होणारा परिणाम समजण्यासाठी ते उपयुक्त