बैजू पाटील यांना इंडोनेशियाचा क्रोमॅटिक फोटोग्राफी पुरस्कार जाहीर

• प्रसिद्ध वन्यजीव छायाचित्रकार बैजू पाटील यांना इंडोनेशियाचा क्रोमॅटिक फोटोग्राफी – २०२४ हा पुरस्कार जाहीर झाला. 
• एकूण 31 देशांतील छायाचित्रकारांच्या 65 हजार छायाचित्रांमधून बैजू यांचा जिम कॉर्बेट राष्ट्रीय उद्यानातील हत्तींचे छायाचित्र अव्वल ठरले.
• बैजू यांना आतापर्यंत 40 पेक्षा जास्त राष्ट्रीय व आंतरराष्ट्रीय पुरस्कार मिळाले आहेत.
• अत्याधुनिक कॅमेऱ्याने स्वतःचे कौशल्य व अनुभव वापरून बैजू यांनी कलात्मक पद्धतीने हत्तींचे छायाचित्र पहिल्यांदाच काढले आहे.
• ‘जिम कॉर्बेट‘मध्ये भ्रमंती करीत असताना त्यांना हत्तींचा कळप दिसला. त्या क्षणी त्यांच्या बाजूने मोठा हत्ती जात होता. त्या हत्तीच्या पायातून समोरील कळपाचे छायाचित्र त्यांनी काढले.

केन–बेटवा नदीजोड प्रकल्पाची पायाभरणी

• पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांनी बुधवारी मध्य प्रदेशातील खजुराहो येथे केन–बेटवा नदीजोड प्रकल्पाची पायाभरणी केली. 
• पंतप्रधान मोदींनी भारतातील प्रमुख नदी खोऱ्याच्या प्रकल्पांसाठी डॉ. बी.आर. आंबेडकरांच्या दूरदृष्टीचे श्रेय दिले

केन–बेटवा प्रकल्प

• 65 लाख नागरिकांना पिण्याचे पाणी मिळणार
• मध्य प्रदेशातील 10 जिल्ह्यांना फायदा
• प्रकल्पासाठी 44, 605 कोटी रुपये खर्च अपेक्षित
• 7.18 लाख शेतकरी कुटुंबांना फायदा
• 103 मेगावॉट जलविद्युत आणि 27 मेगावॉट सौरऊर्जेतून वीजनिर्मिती

गरुड : अमेरिकेचा राष्ट्रीय पक्षी म्हणून मान्यता

• अमेरिकेत गरुड पक्ष्याला सामर्थ्य आणि ताकदीचे प्रतीक मानले जाते. या पक्ष्याला मिळणारा हा मान आता अधिकृत झाला आहे. 
• मागील सुमारे अडीचशे वर्षांपासून अमेरिकेच्या सामर्थ्याच्या प्रतीक बनलेल्या गरुडाला (बाल्ड ईगल) अखेर ‘राष्ट्रीय पक्षी‘ म्हणून दर्जा देण्यात आला आहे.
• अध्यक्ष ज्यो बायडेन यांनी याबाबतच्या विधेयकावर सही करत त्याचे कायद्यात रूपांतर केले आहे. 
• पांढरे डोके, गर्द पिवळी चोच आणि गडद तपकिरी रंगामुळे हा अत्यंत देखणा पक्षी सहज ओळखू येतो.
• या पक्षाला राष्टीय पक्षाचा दर्जा देण्याची मागणी अनेक वर्षांपासून होत होती. 
• अमेरिका सरकारच्या सरकारी कागदपत्रांवर 1782 पासून या गरुडाचे चित्र आहे.

पार्कर सोलर प्रोबची विक्रमी कामगिरी

• अमेरिकेची अवकाश संशोधन संस्था ‘नासा‘चे सौरयान ‘पार्कर सोलर प्रोब‘ सूर्याच्या सर्वांत जवळ पोहोचले आहे. 
• हा विक्रम करणारे हे पहिलेच मानवनिर्मित यान आहे. 
• ‘पार्कर‘ने सूर्याच्या अत्यंत जवळ पोहोचून इतिहास रचला आहे. 
• सूर्याच्या त्याच्या बाह्य वातावरणाबद्दल महत्त्वाची माहिती गोळा करणे, हे या मोहिमेचे उद्दिष्ट आहे.
• “स्पेस डॉट कॉम‘ नुसार भारतीय वेळेनुसार 24 डिसेंबर रोजी सायंकाळी 5 वाजून 23 मिनिटांनी ‘पार्कर‘ सूर्याच्या पृष्ठभागापासून सर्वांत जवळच्या अंतरावरून उडाले.
•  यान सूर्यापासून 61 लाख किलोमीटर दूर होते.
•  एवढ्या अंतरापर्यंत गेलेले हे एकमेव यान आहे.
•  सूर्याच्या जवळ असल्याने तप्त तापमानाचा सामना करीत ते तेथे पोहोचले.

मोहिमेचा हेतू व निरीक्षणे

• केवळ विक्रमासाठी सूर्याच्या अधिक जवळ जाऊन आणि 980 अंश सेल्सिअसपेक्षा अधिक तापमान सहन करणे, हे उद्दिष्ट नाही
• शास्त्रज्ञांना आजपर्यंत कोड्यात टाकणारी मोठी रहस्ये सोडविण्याचे ‘नासा‘चे ध्येय
• सूर्याच्या वातावरणाच्या बाह्य भागात (कोरोना) मोठी रहस्ये आहेत
• शास्त्रज्ञांच्या निरीक्षणानुसार सूर्यापासून एका विशिष्ट अंतरावर ‘कोरोना‘चे तापमान 11 लाख अंश सेल्सिअसपेक्षा जास्त असू शकते
• सूर्यापासून एक हजार 600 किलोमीटर जवळ असताना ‘कोरोना‘चे तापमान केवळ 4 हजार 100 अंश सेल्सिअसने कमी झाले आहे.

 ‘भीम‘ची ‘क्राय‘समवेत भागीदारी

• ‘भारत इंटरफेस फॉर मनी‘ अर्थात ‘भीम‘ या नॅशनल पेमेंट्स कॉर्पोरेशन ऑफ इंडियाच्या पेमेंट प्रणालीने ‘क्राय‘ या मागास व वंचित मुलांसाठी काम करणाऱ्या संस्थेबरोबर भागीदारी केली आहे. 
• या भागीदारीबरोबर ‘भीम‘ व ‘क्राय‘ यांनी ‘गिफ्ट हॅपीनेस‘ या मोहिमेची घोषणा केली. 
• या उपक्रमाचा उद्देश देशभरातील वंचित मुलांसाठी नवीन वर्षाच्या त्यांच्या इच्छा पूर्ण करून त्यांना आनंद देणे आहे.
• 16 डिसेंबरपासून ही मोहीम सुरू झाली असून, ती 31 तारखेपर्यंत सुरू राहणार आहे. या दरम्यान ‘भीम‘ अॅपवर केलेला प्रत्येक व्यवहार ‘गिफ्ट हॅपिनेस ‘साठी हातभार लावणार आहे.
• ‘गिफ्ट हॅपीनेस‘ ही मोहीम यूजरना दैनंदिन वर्तनात बदल न करता, त्यांच्या नियमित पेमेंटसाठी ‘भीम‘ अॅपचा वापर करण्यास प्रोत्साहन देत आहे. 
• डिजिटल पेमेंटला चालना मिळणार असल्यामुळे लाभ या मुलांना देणे शक्य होईल.

टेन  चिल्ड्रन उपक्रम

• रेनबो अंब्रेला फाउंडेशन, महर्षी कर्वे स्त्री शिक्षण संस्था आणि सेवा सहयोग फाउंडेशनचा ‘टेन चिल्ड्रन‘ हा आंतरराष्ट्रीय उपक्रम नुकताच पार पडला. 
• हा उपक्रम अमेरिका, जर्मनीनंतर भारतात झाला. 
• डेनिस मायर आणि लिझाबेथ कोलटॉफ हे नेदरलँडचे रंगकर्मी या उपक्रमाचे जनक आहेत.
• या उपक्रमात ‘गरिबी आणि मुली’ या विषयावर नाटक, लघुपट, कलाप्रदर्शन आणि परिषदेचे आयोजन करण्यात आले होते. यानिमित्त माहिती पुस्तिकेचेही प्रकाशन करण्यात आले.