जागतिक आरोग्य संघटना (WHO):

• स्थापना – ७ एप्रिल १९४८ (जागतिक आरोग्य दिनी)
• UN ची एक विशेष एजन्सी
• आंतरराष्ट्रीय सार्वजनिक आरोग्यासाठी जबाबदार
• सदस्य: 194
• World Health Assembly ही WHO ची निर्णय घेणारी संस्था
• महासंचालक – टेड्रोस अधानोम गेब्रेयसस (इथिओपिया)

कार्य:

• आरोग्य आणि कल्याण → असुरक्षित लोकांची सेवा करण्यासाठी जगभरात काम करणे,
• आरोग्य आपत्कालीन परिस्थितीत समन्वय साधणे,
• देशांना तांत्रिक सहाय्य प्रदान करणे → आंतरराष्ट्रीय आरोग्य मानके सेट करणे

कामगिरी:

• स्मॉलपॉक्सचे निर्मूलन (1980) – निर्मूलन होणारा एकमेव मानवी रोग,
• पोलिओचे जवळपास निर्मूलन
• मानवी हक्क म्हणून आरोग्याचे उद्दिष्ट साध्य करण्यासाठी प्रयत्न

WHO चे अयशस्वी प्रयत्न:

• मलेरिया निर्मूलन: WHO ने जागतिक मलेरिया निर्मूलन कार्यक्रम (1955) लाँच केला. परंतु त्यात फारशी प्रगती झाली नाही आणि 1969 मध्ये हा कार्यक्रम बंद करण्यात आला.
• COVID-19: काही समीक्षकांनी तक्रार केली की WHO रोगाचा लवकर शोध घेण्यात अयशस्वी ठरला

WHO ला भेडसावणाऱ्या मुख्य समस्या:

• दुभंगलेल्या जगामुळे राष्ट्रे इतरांच्या किंमतीवर स्वतःचे हितसंबंध वाढवतात.
• WHO ला पुढील अधिकार नाहीत – त्याच्या शिफारसी लागू करण्यासाठी सदस्य राष्ट्राने मदत मागितल्याशिवाय सदस्य राष्ट्रामध्ये कारवाई करणे.
• निधी देण्याच्या यंत्रणेत (स्वैच्छिक योगदान) पारदर्शकता आणि जबाबदारीची चौकट नाही.

डब्ल्यूएचओने त्याच्या संरचनेत केलेले बदल: