निती आयोगाचे माजी उपाध्यक्ष डॉक्टर अरविंद पानगढिया यांची 16 व्या वित्त आयोगाचे प्रमुख म्हणून केंद्र सरकारने नियुक्ती केली. ते अमेरिकेतील कोलंबीया या विद्यापीठात प्राध्यापक म्हणून कार्यरत आहेत. आयएएस अधिकारी ऋत्विक रंजनम पांडे हे आयोगाच्या सचिव पदी असतील.
• वित्त आयोगाचे अध्यक्ष आणि इतर सदस्य हे कार्यालयीन कामकाजाला सुरुवात केल्याच्या दिवसापासून 31 ऑक्टोबर 2025 किंवा वित्त आयोगाचा अहवाल सादर करण्याची तारीख यापैकी जे आधी असेल ते या कालावधीसाठी नियुक्त करण्यात आले आहेत.
• या अहवालाची अंमलबजावणी 1 एप्रिल 2026 पासून पुढील पाच वर्षांच्या कालावधीसाठी असेल.
• 15 व्या वित्त आयोगाचे अध्यक्ष: एन. के. सिंग

वित्त आयोग
• वित्त आयोग हा दर पाच वर्षांनी भारताच्या राष्ट्रपती द्वारे नेमला जाणारा, एक आर्थिक नियोजन करणारा आयोग आहे.
• या आयोगाची सर्वप्रथम स्थापना डॉ बाबासाहेब आंबेडकरांनी इ.स. 1951 मध्ये केली होती. त्याच्या स्थापनेचा उद्देश केंद्र सरकार आणि भारतातील राज्य सरकारांमधील आर्थिक संबंध प्रसारित करणे हा आहे.
• वित्त आयोगाचा कार्यकाळ 5 वर्षांचा असतो.
• वित्त आयोगाची स्थापना कलम 280 अन्वये घटनात्मक संस्था म्हणून करण्यात आली आहे, ती अर्ध-न्यायिक संस्था आहे.
• वित्त आयोगामध्ये एक अध्यक्ष आणि चार सदस्य असतात. त्यापैकी दोन सदस्य पूर्णवेळ म्हणून, तर दोन अर्धवेळ सदस्य आहेत.

कार्ये
• केंद्र आणि राज्यांमध्ये करांच्या ‘निव्वळ उत्पन्नाचे’ वितरण, करांमध्ये त्यांच्या संबंधित योगदानानुसार विभागले जावे.
• राज्यांना सहाय्य अनुदान नियंत्रित करणारे घटक आणि त्याचे प्रमाण निश्चित करणे.
• राज्याच्या वित्त आयोगाने केलेल्या शिफारशींच्या आधारे राज्यातील पंचायती आणि नगरपालिकांच्या संसाधनांना पूरक म्हणून राज्याचा निधी वाढवण्यासाठी आवश्यक असलेल्या उपाययोजनांबाबत राष्ट्रपतींना शिफारसी करणे.
• राष्ट्रपतींनी योग्य अर्थाच्या हितासाठी त्याच्याशी संबंधित इतर कोणतीही बाब.
• वित्त आयोग ही एक स्वायत्त संस्था आहे जी भारत सरकारद्वारे नियंत्रित केली जाते.