जागतिक पोलिओ दिन

• पोलिओलसीकरणाच्या महत्त्वाविषयी जागरुकता निर्माण करण्यासाठी दरवर्षी 24 ऑक्टोबर रोजी जागतिक पोलिओ दिवस जगभरात पाळला जातो आणि प्रत्येक बालकाला या भयंकर आजारापासून वाचवण्यासाठी पोलिओ लसीकरणाचे महत्त्व आहे.
• यादिवशी, जागतिक आरोग्य संघटना (WHO) आणि रोटरी इंटरनॅशनल, सेंटर्स फॉर डिसीज कंट्रोल अँड प्रिव्हेन्शन (CDC), युनायटेड नेशन्स चिल्ड्रन्स फंड (UNICEF), बिल आणि मेलिंडा गेट्स फाउंडेशनसह विविध स्थानिक, राष्ट्रीय आणि आंतरराष्ट्रीय आरोग्य सेवा संस्था आणि गवी, लस युती एकत्र येऊन पोलिओ निर्मूलनासाठी मुलांना लस देण्याच्या महत्त्वाबद्दल जागरूकता निर्माण करण्यासाठी अनेक कार्यक्रम, मोहिमा, लसीकरण आणि शैक्षणिक कार्यक्रम आयोजित करतात.

जागतिक पोलिओ दिनाचे महत्त्व

• पोलिओ(पोलिओमायलिटिस) हा एक अत्यंत विषाणूजन्य संसर्गजन्य रोग आहे, जो प्रामुख्याने पाच वर्षाखालील मुलांना प्रभावित करतो. हा विषाणू एका व्यक्तीपासून दुसऱ्या व्यक्तीपर्यंत पसरतो, मुख्यतः विष्ठा-तोंडी मार्गाद्वारे किंवा कमी वेळा, एखाद्या सामायिक वस्तूद्वारे (जसे की दूषित अन्न किंवा पाणी). हे आतड्यात गुणाकार करते, तेथून ते मज्जासंस्थेत प्रवेश करू शकते आणि पक्षाघात होऊ शकते.
• तोंडीपोलिओ लस  मध्ये विषाणूजन्य क्षीणता कमी झाल्यामुळे पॅरालिटिक पोलिओमायलिटिसची प्रकरणे आहेत, ज्याला लस-संबंधित पॅरालिटिक पोलिओव्हायरस (VAPP) म्हणून ओळखले जाते. लस-संबंधित पॅरालिटिक पोलिओव्हायरस (व्हीएपीपी) अत्यंत दुर्मिळ आहे, तोंडी पोलिओव्हायरस लस वापरणाऱ्या देशांमध्ये दर लाख प्रकरणांमध्ये अंदाजे8 वेळा आढळते.
• गेल्या35 वर्षांमध्ये,  पोलिओ विषाणूच्या प्रकरणांमध्ये 99% पेक्षा जास्त घट झाली आहे, दरवर्षी 3,50,000 प्रकरणांवरून वन्य पोलिओच्या वार्षिक दहापेक्षा कमी प्रकरणे आहेत. पोलिओचे 80% प्रकरणे फक्त चार उपराष्ट्रीय क्षेत्रांमध्ये आहेत.
• पोलिओहा पोलिओ विषाणूमुळे बाधित होणारा अत्यंत संसर्गजन्य रोग आहे. अत्यंत दुर्मिळ असले तरी, विषाणूमुळे मेंदूच्या काही भागांना नुकसान होऊ शकते, ज्यामुळे मृत्यू होऊ शकतो.
• जागतिकपोलिओ दिवस जगभरातील पोलिओ निर्मूलनासाठी आणि प्रत्येकासाठी पोलिओमुक्त भविष्य सुनिश्चित करण्यासाठी, उच्च लसीकरण कव्हरेज विकसित करण्यासाठी, विषाणूची उपस्थिती शोधण्यासाठी उच्च-गुणवत्तेचे निरीक्षण लागू करण्यासाठी आणि उद्रेक प्रतिसादाची योजना करण्यासाठी स्थापन करण्यात आला.

जागतिक पोलिओ दिनाचा इतिहास

• जागतिकपोलिओ दिवस रोटरी इंटरनॅशनल द्वारे तयार केला गेला आणि जोनास साल्क, वैद्यकीय संशोधक, ज्यांनी पोलिओ लस विकसित करण्यासाठी पहिल्या टीमचे नेतृत्व केले, यांच्या वाढदिवसाच्या स्मरणार्थ साजरा केला.
• 1955 मध्येत्यांनी निष्क्रिय पोलिओव्हायरस लस तयार केली. 1962 मध्ये अल्बर्ट सबिनने ओरल पोलिओ लस तयार केली.
• 1988 मध्ये, जागतिकआरोग्य सभेने पोलिओव्हायरसचे उच्चाटन करण्यासाठी वचनबद्ध केले, त्यावेळी जगभरात सुमारे 3,50,000 प्रकरणे होती.
• 2002 मध्ये, WHO युरोपियनप्रदेश पोलिओमुक्त घोषित करण्यात आला तेव्हापासून 24 ऑक्टोबर रोजी जागतिक पोलिओ दिवस जगभरात साजरा केला जातो.
• पोलीओदिनाची थीम : ‘ प्रत्येक मुलापर्यंत पोहोचण्यासाठी एक जागतिक मिशन‘

संयुक्त राष्ट्र दिन

इतिहास

• 1945 मध्येसंयुक्त राष्ट्रांची सनद लागू झाल्याच्या वर्धापन दिनानिमित्त दरवर्षी 24 ऑक्टोबर रोजी संयुक्त राष्ट्र दिन पाळला जातो.
• दुसऱ्यामहायुद्धानंतर राष्ट्रांमध्ये शांतता, सुरक्षा आणि सहकार्य वाढवण्यासाठी संयुक्त राष्ट्रांची स्थापना करण्यात आली.
• 25 एप्रिल1945 रोजी सॅन फ्रान्सिस्को येथे 50 सरकारी प्रतिनिधी एकत्र आले आणि संयुक्त राष्ट्रांच्या चार्टरचा मसुदा तयार केला.
• हामसुदा 25 जून रोजी स्वीकारण्यात आला आणि 24 ऑक्टोबर रोजी अधिकृतपणे अंमलात आणला गेला, संयुक्त राष्ट्रांचा जन्म झाला.
• सनदेवर1945 मध्ये स्वाक्षरी झाली असली तरी 1948 पर्यंत 24 ऑक्टोबर हा दिवस संयुक्त राष्ट्र दिन म्हणून घोषित करण्यात आला नव्हता. नंतर, 1971 मध्ये, यूएन जनरल असेंब्लीने सदस्य राष्ट्रांनी ही सार्वजनिक सुट्टी म्हणून पाळण्याची शिफारस केली.
• आंतरराष्ट्रीयमुत्सद्देगिरी, मानवतावादी प्रयत्न आणि जागतिक विकासामध्ये महत्त्वाची भूमिका बजावणारी आंतर-सरकारी संस्था, UN च्या अधिकृत स्थापनेचे स्मरण हा दिवस आहे.
• अमेरिकेचेमाजी अध्यक्ष फ्रँकलिन डी. रुझवेल्ट यांनी ‘युनायटेड नेशन्स’ हा शब्दप्रयोग केला होता, ज्याचा प्रथम उल्लेख 1 जानेवारी 1942 रोजी दुसऱ्या महायुद्धादरम्यान संयुक्त राष्ट्रांच्या जाहीरनाम्यात करण्यात आला होता.
• जेव्हासंस्थेची स्थापना झाली तेव्हा तिचे 51 सदस्य राज्य होते, जे आता 193 पर्यंत वाढले आहे.

संयुक्त राष्ट्र दिन 2024 ची थीम

• युनायटेडनेशन्स डे 2024 ची थीम  “जागतिक एकता, शाश्वत विकास”  आहे  .
• ही थीम हवामान बदल, गरिबी आणि संघर्ष निराकरण यासारख्या जागतिक आव्हानांना तोंड देण्यासाठी आंतरराष्ट्रीय सहकार्य आणि एकतेच्या महत्त्वावर जोर देते.
• शाश्वतविकास उद्दिष्टे साध्य करण्यासाठी आणि अधिक शांततापूर्ण आणि न्याय्य जग निर्माण करण्यासाठी राष्ट्रांमध्ये सहकार्य वाढविण्यात संयुक्त राष्ट्रसंघाच्या भूमिकेवर प्रकाश टाकण्यात आला आहे.

दाना चक्रीवादळ

• बंगालच्याउपसागरात निर्माण झालेल्या कमी दाबाच्या पट्ट्याचे चक्रीवादळात रूपांतर झाले आहे.
• ‘दाना’ असेया चक्रीवादळाचे नाव असून ते वायव्य दिशेने सरकत असून 25 ऑक्टोबर पर्यंत   ओडिशा आणि पश्चिम बंगालच्या किनारपट्टीजवळ येईल, असा हवामान खात्याचा अंदाज आहे.
• यावेळीवादळातील वाऱ्यांचा वेग 120 किमी प्रतितास इतका असेल, असा अंदाज वर्तविण्यात आला आहे.
• सध्याहे वादळ उपसागरातील सागर बेटापासून दक्षिणेला 630 किलोमीटर अंतरावर आहे.

‘दाना’ चा अर्थ काय?

• याचक्रीवादळाला “दाना” हे नाव कतारने दिले आहे.
• अरबीभाषेत ‘दाना’ म्हणजे ‘उदारता’ असा अर्थ होतो.
• सर्वातउत्तम आकाराचे, मौल्यवान आणि उत्कृष्ट मोतीचे ते प्रतीक आहे.
• पर्शियनमध्ये, ‘दाना’ चाअर्थ ‘ज्ञानी’ किंवा ‘जाणकार’ असा देखील होतो.

झिम्बाब्वे चा 344 धावांचा विक्रम

• झिम्बाब्वेनेटी-20 आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट सामन्यात 344 धावा फटकावण्याचा विक्रम केला.
• झिम्बाब्वेनेटी-20 क्रिकेट वर्ल्ड कप पात्रतेच्या आफ्रिका विभागीय स्पर्धेत गाम्बियाविरुद्ध ही कामगिरी केली.
• त्यातसिकंदर रझाने अवघ्या 33 चेंडूंत शतक केले.
• झिम्बाब्वेनेही लढत 290 धावांनी जिंकताना गाम्बियाला4 षटकांत 54 धावांतच रोखले.
• हीलढत झिम्बाब्वेने 290धावांनी जिंकली.  धावांच्या तुलनेत मिळवलेला हा आंतरराष्ट्रीय टी-20तील सर्वांत मोठा विजय ठरला. यापूर्वीचा विक्रम नेपाळच्या (273 वि. मंगोलिया) नावावर होता.
• झिम्बाब्वेनेया लढतीत 4 बाद 344 धावा केल्या. ही आंतरराष्ट्रीय टी-20 मधील सर्वोच्च धावसंख्या ठरली.
• यापूर्वीचाविक्रम नेपाळच्या (3 बाद 314 वि. मंगोलिया) नावावर होता.
• गाम्बियाच्यामुसा जोबार्तेहने 4 षटकांत 93 धावा बहाल केल्या.
• तोआंतरराष्ट्रीय टी-20मधील सर्वांत महागडा गोलंदाज ठरला.
• यापूर्वीश्रीलंकेच्या कसून रजिताने 4 षटकांत 75 धावा दिल्या होत्या.

गाम्बियाचा क्रिकेट इतिहास

• आफ्रिकाखंडाच्या पश्चिमेस असलेला देश
• पात्रता स्पर्धेत एकही विजय नाही
• यापूर्वीच्यारवांडा आणि सिसेल्स या प्रतिस्पध्र्थ्यांना पुढे चाल
• एकूण11आंतरराष्ट्रीय सामने, त्यात एकमेव विजय कॅमेरूनविरुद्ध